Urban mining als circulaire oplossing voor e-waste
Welke risico’s zijn er verbonden aan de snel groeiende stroom van e-waste? Hoe helpt urban mining om ze onder controle te houden? En wat kan je zelf doen? Ontdek het in dit artikel.
(* Cijfers uit 2019, bron: https://globalewaste.org/map/)
Wat is e-waste?
E-waste is de verzameling van afgedankte elektronische en elektrische producten, waaronder ook batterijen. Door supersnelle technologische vooruitgang komen steeds meer e-producten op de markt, aan lagere prijzen, waardoor de vraag stijgt. Maar gezien geen enkel toestel gezegend is met het eeuwige leven, belanden al die producten vroeg of laat in het afvalcircuit. E-waste is daardoor wereldwijd de snelst groeiende afvalstroom.
De risico’s van e-waste
De meeste landen kunnen die enorme hoeveelheden afgedankte producten maar moeilijk aan. In 2016 werd wereldwijd slechts 20 procent van het elektronisch afval gerecycleerd. Hoewel de nadruk lag op het inzamelen van producten, werd er niet genoeg geïnvesteerd in infrastructuur voor de verwerking of het veilig herwinnen van materialen. Er zijn dus te weinig plaatsen waar e-waste veilig kan worden beheerd. In plaats daarvan wordt e-waste vermengd met restafval, waardoor het vaak wordt verbrand, gestort of geëxporteerd naar ontwikkelingslanden. Exporteurs van e-waste kiezen meestal voor bestemmingen zonder duidelijke wetgeving rond e-waste management.
Vooral in West-Afrika en Azië werken mensen in gevaarlijke, ongezonde omstandigheden om al dat afval verwerkt te krijgen. De giftige stoffen komen bovendien in de bodem, de lucht en het water terecht, waardoor ook natuur en milieu kreunen onder de gigantische e-waste afvalstroom.
We hebben er dus alle baat bij om zo snel mogelijk betere, circulaire oplossingen te vinden. Urban mining is alvast een veelbelovende stap in de goede richting!
Schaarse metalen verborgen in afval
Een circulaire denker kijkt naar de e-waste afvalberg en ziet een hele berg grondstoffen. Dat is een grote stap vooruit in vergelijking met enkele generaties geleden, wanneer afval gewoon afval was, en waardevolle grondstoffen enkel uit mijnen kwamen. Maar intussen is er veel veranderd en weten we dat afdanking niet noodzakelijk het einde betekent. Binnenin de versleten toestellen en lege batterijen schuilen nog tal van schaarse metalen die wachten op ontginning.
Om aan die grondstoffen te komen, zijn er twee dingen nodig:
- vernuftige recyclage processen, en
- sorteer-inspanningen van de hele samenleving.
Door bovenstaande elementen kunnen we in de toekomst de vruchten plukken van grondstoffen herwonnen uit urban mining.
Wat is urban mining?
Letterlijk betekent urban mining ‘stedelijke ontginning’. Ons stedelijk afval (dus e-waste) vormt een rijke bron van grondstoffen die we via recyclage kunnen herwinnen.
Met andere woorden: de schaarse metalen in afgedankte batterijen en apparaten krijg je niet te pakken met een houweel, maar wel door middel van technisch hoogstaande recyclageprocessen. Recyclage-experts onttrekken bijvoorbeeld grondstoffen als nikkel, lood, ijzer, koper en lithium uit gebruikte batterijen, zodat ze opnieuw gebruikt kunnen worden in nieuwe batterijen en andere toepassingen (van brilmonturen tot kruiwagens).
We zijn dus niet meer volledig aangewezen op de ontginning van natuurlijke mijnen. En dat is maar beter zo, want onze technologische vooruitgang gaat hard. Sterk groeiende markten zoals die van elektrische voertuigen, robotica en domotica trekken logischerwijs de vraag naar grondstoffen met zich mee de hoogte in. Maar de klassieke methodes om die te ontginnen zijn al lang niet meer ideaal, en dus schakelen we best zoveel mogelijk over op urban mining.
Samengevat heeft urban mining twee grote voordelen:
- de e-waste afvalstroom wordt kleiner, en
- de nood aan klassieke ontginning vermindert.
De basis om deze nieuwe vorm van ontginning te doen slagen is er in elk geval. Mits de juiste recycleer-inspanningen zijn er namelijk voldoende grondstoffen in circulatie om steeds minder afhankelijk te worden van de klassieke mijnbouw.
Het is belangrijk dat we zuinig zijn met de grondstoffen, en zo veel mogelijk overschakelen op urban mining
Wat kan jij doen?
Om urban mining de beste kans op slagen te geven moeten we allemaal ons steentje bijdragen. De ‘stedelijke mijn’ moet namelijk gevuld worden met ons gesorteerd afval.
Dit is wat jij kan doen:
- Gebruik je elektrische en elektronische producten zo lang mogelijk. Kies voor kwalitatieve opties die lang meegaan, en vermijd ‘wegwerp’-producten met een korte levensduur.
- Kies bewust waar je je producten koopt. Sommige bedrijven staan al heel ver in het circulair denken, en communiceren daar ook goed over. Zo weet je dat je product na afdanking niet zomaar bij het afval terechtkomt. Bij Bebat kan je hier zien wat er gebeurt met de ingezamelde batterijen.
- Werkt je toestel nog, maar kan je het niet meer gebruiken? Misschien wil iemand anders het wel van je overnemen. Als familieleden of vrienden niet geïnteresseerd zijn, bestaan er ook initiatieven zoals de Kringwinkel of online platformen voor tweedehands-spullen.
- Gooi je afgedankte apparaten niet zomaar in de vuilnisbak, maar breng ze naar een inzamelpunt van Recupel. Uit oude elektrische apparaten valt nog veel te recycleren. Denk daarbij ook aan de zogenaamde micro-electro (oortjes, e-vapes...), waar dikwijls een batterijtje of knoopcel in schuilt. Kan je de batterij zelf makkelijk en veilig uit je toestel verwijderen? Haal ze er dan uit en breng ze naar Bebat.
- Breng al je gebruikte batterijen naar een Bebat inzamelpunt. Wij brengen ze naar goedgekeurde recyclagebedrijven, die op hun beurt de waardevolle grondstoffen ontginnen voor hergebruik.
In ons land zijn er ondertussen ruim 24.000 Bebat inzamelpunten voor de gewone huis-tuin-en keukenbatterijen. Die vind je in winkels, bedrijven, scholen en recyclageparken. Voor grotere batterijen, bv. voor energieopslag of in een elektrisch voertuig, zorgt Bebat voor inzameling, transport en verwerking, op basis van een individuele overeenkomst.
Als we met ons allen deze kleine inspanning doen, zijn we op weg naar veelbelovende toekomst!
Begin meteen met het inzamelen van je lege batterijen. Vind het dichtstbijzijnde Bebat-inzamelpunt.
