Skip to content
Waarom je een batterij mag vastpakken en een ‘schrikdraad’ niet.

Waarom je een batterij mag vastpakken en een ‘schrikdraad’ niet.

Elektriciteit is een wonderlijk ding. Iedereen weet dat een loshangende elektrische draad of een ‘schrikdraad’ rond de wei schokken kan veroorzaken. Best niet aanraken dus. Maar pak je een huis-tuin-en-keukenbatterij vast, dan voel je… niets. Terwijl die batterij toch je zaklamp doet branden of je transistorradio laat spelen. Vanwaar dat verschil? Zet je schrap voor een lesje batterijkunde!  

Eerst en vooral: wat is een batterij?

Een batterij kan je best omschrijven als een chemische krachtbron die een beperkte hoeveelheid elektrische energie produceert, overal waar je die nodig hebt. De elektrische stroom die uit het stopcontact komt, is afkomstig van een elektriciteitscentrale. (Of van duurzame bronnen zoals zonnepanelen en windmolens.) De energie uit een batterij wordt geproduceerd door de chemische stoffen binnen in de batterij. Dit tot de batterij ‘op’ is. 

Wat zit er in een batterij?

Laten we nu even binnenin kijken. Elke batterij bestaat uit één of meerdere  cellen. En elke cel bestaat uit vier onderdeeltjes: 

  • twee elektroden (geleiders)  
  • een elektrolyt, een chemische stof tussen die elektroden 
  • een separator tussen de positieve en negatieve elektrode die interne kortsluiting voorkomt. 

Samen zitten ze in een metalen of kunststof omhulsel. Aan de buitenkant van de batterij zitten twee polen, aangeduid met een plus (de kathode) en een min (de anode).

Flow elektronen batterijen
Zaklamp batterijen

Hoe werkt een batterij precies?

Van zodra je de polen van de batterij verbindt in een circuit, bv. in een zaklamp, wordt de batterij geactiveerd. Chemische stoffen in het elektrolyt worden dan omgezet in andere. Er vormen zich ionen (atomen met te weinig of te veel elektronen) die meewerken aan de chemische reacties in het elektrolyt. Tezelfdertijd stromen elektronen van de negatieve pool naar de positieve pool via het buitenste circuit. De zaklamp brandt!

Dit proces gaat door tot er evenwicht is bereikt tussen de elementen van de - en de + pool. Dan houden de ionen op met bewegen door het elektrolyt en stoppen de elektronen met stromen. De batterij is leeg.

Hoe zit dat dan bij een oplaadbare batterij? Bij dat type zijn de chemische processen omkeerbaar. Door het aanleggen van elektrische spanning kan je de elektronenstroom in omgekeerde richting forceren en de chemische reacties weer omkeren. Kortom: je slaat opnieuw energie op.

Pak nu een volle batterij even vast

Houd één vinger aan de plus-kant, één vinger aan de min-kant. Voel je iets? 

Waarschijnlijk niet. Maar heb je wel goed gevoeld? Als je de beide kanten van een batterij (plus en min) vasthoudt, loopt er een klein beetje stroom door je lichaam. 

Batterijen vastpakken

Alleen is die elektriciteit heel zwak (veel zwakker dan netstroom) en: er zitten geen metalen geleiders in jou. Hoe groter de batterij, hoe groter de kans dat je toch wel iets voelt. Ook als je je hand nat maakt kan je het effect vergroten en de stroom (zachtjes) voelen prikken. Doe dit alleen met kleine alkaline (AA of AAA) batterijen), want elektriciteit is wonderlijk, maar nooit kinderspel. Keep safe!

Afplakken 9V batterij

Ken je mij?

Ik ben de 9V batterij. Ik zit vaak in rookmelders en word vaak gebruikt bij proefjes op school. Veiligheidstip: Mijn polen plak je best preventief af om kortsluiting te voorkomen.

Batterijen zijn er in allerlei soorten. 
Spijker je batterijkennis bij!

Kortsluiting voorkomen

Van een batterij krijg je geen schokken. Maar een kortsluiting komt wél voor. 

Herinner je: elektriciteit stroomt van de negatieve pool naar de positieve pool in een batterij. Als de plus- en minpool van een batterij rechtstreeks met elkaar in contact komen, ontstaat kortsluiting. Gevolg: de batterij loopt héél snel leeg. Een enkele keer ontstaat er een enorme hitte door het plotse vrijkomen van de energie. Met alle nare gevolgen vandien. 

Tip: van sommige batterijen (bv. 4,5 en 9 V en knoopcellen) plak je de polen best af met een stukje tape voor je ze naar het Bebat inzamelpunt brengt. 

Extra weetje: Wist je dat het ‘etiket’ of label van de batterij niet alleen informatie biedt, maar ook kortsluiting voorkomt? Het laat immers alleen maar dat stukje vrij dat nodig is om stroom op te wekken aan de plus- en minpool en beschermt de rest van de batterij tegen kortsluiting. Dus ‘pruts’ het label van een batterij zeker niet los! Toch los? Doe de batterij in een plastic zakje en breng ze zo snel mogelijk naar een Bebat inzamelpunt.

Goed omgaan met batterijen?

Ontdek al onze veiligheidstips.

Op zoek naar een inzamelpunt?

Op zoek naar een inzamelpunt?

Vind er hier eentje in jouw buurt.

Vind een inzamelpunt