Skip to content
Aan welke milieuverplichtingen moeten bedrijven voldoen in België?

Aan welke milieuverplichtingen moeten bedrijven voldoen in België?

Stel, je wilt een bedrijf of zaak opstarten in België. Aan welke wettelijke verplichtingen moet je voldoen op vlak van milieu, afvalbeheer en recyclage? We hebben geen pasklaar antwoord, sorry! Dat valt te verklaren door de ingewikkelde structuur van ons land. Maar geen nood: hulp is onderweg. Met een overzicht per gewest en enkele nuttige links helpen we jou het bos door de bomen te zien.

Het mag worden gezegd: de milieuwetgeving in ons land zit complex in elkaar.

Het milieubeleid is bijna volledig de verantwoordelijkheid van de gewesten. Daardoor gaat de reglementering rond bv. milieuvergunningen, vervuiling en afvalbeheer in het Vlaams Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest wel eens een andere kant uit.

Daarnaast zit het beleid ook verspreid over andere beleidsniveaus. De federale overheid gaat over productnormering, bescherming tegen ioniserende straling en de doorvoer van gevaarlijk afval, kernenergie, enz. Op bepaalde punten legt Europa regels op. Maar om het cirkeltje rond te maken hebben ook provincies en gemeenten hun eigen milieuvoorschriften.

Voeg daarbij dat dit een materie is die voortdurend evolueert, en je begrijpt waarom je niet zo snel een antwoord vindt op een eenvoudige vraag als: aan welke milieuverplichtingen moet ik voldoen?

Hot topics

Om iedereen een optimale levenskwaliteit te garanderen, moeten we met zijn allen zorg dragen voor het milieu. Daarom zijn er wetten vastgelegd die alle bedrijven, van grote onderneming tot kleine zelfstandige, verplichten om zorgvuldig om te springen met mens en natuur.

Milieu is een breed onderwerp met veel aspecten. Bedrijfsleiders stellen zich uiteenlopende vragen over onderwerpen zoals bodemsanering, de afvalstoffenwetgeving, de wetgeving inzake de milieu- of omgevingsvergunning en ruimtelijke ordening.

Als opstartend bedrijf is het zeker logisch dat je je milieuvragen stelt. Want de antwoorden erop kunnen invloed hebben zowel voor, tijdens als na je activiteiten.

Hoe kom je aan de juiste antwoorden? Om je goed op weg te zetten, overlopen we hier de nodige informatie per gewest. We geven je nuttige links om je erin te verdiepen én tools om je concreet verder te helpen.

Starten doe je door verder te lezen bij het gewest waar jouw bedrijf/organisatie actief is:

  • Vlaanderen
  • Waals Gewest
  • Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Vlaanderen

Waals Gewest

Brussels Gewest

Vlaanderen

1. Omgevingsvergunning?

Wil je starten met een eigen zaak? Dan is ‘Heb ik een omgevingsvergunning nodig?’ één van de eerste milieuvragen die je jezelf best stelt. Op de officiële website van de Vlaamse overheid ontdek je al snel of je een omgevingsvergunning nodig hebt.

De aanvraag hiervoor kan je indienen via het Omgevingsloket. Dan wordt een openbaar onderzoek en een adviesronde georganiseerd.

Maar heb je wel een omgevingsvergunning nodig? Dat hangt af van plaatselijke voorschriften en plannen; en onder welke klasse je bedrijf valt. Voor sommige projecten volstaat namelijk een melding.

Ga dus zeker na tot welke klasse je bedrijf behoort. Die klasse duidt op de graad van mogelijke hinder voor mens en milieu veroorzaakt door je bedrijf. De indeling van de klassen is gebaseerd op de aard en de belangrijkheid van de milieu-effecten:

  • Als je bedrijf thuishoort in klasse 1 (de meest hinderlijke activiteiten) vraag je een omgevingsvergunning aan op provinciaal niveau.
  • Bedrijven uit klasse 2 (minder hinderlijke activiteiten) vragen de vergunning aan bij de gemeente.
  • Voor klasse 3 (de minst belastende ondernemingen) geldt enkel een meldingsplicht. Je hebt dan geen vergunning nodig.

Een handige tool

Ben je nog mee? Of wordt het allemaal wat ingewikkeld? Dan komt deze tool wellicht net op tijd! De VLAREM-wegwijzer is een handig hulpmiddel waarmee je snel een eerste idee krijgt...

  • … of je bedrijfsactiviteit meldings- of vergunningsplichtig is aan de hand van de VLAREM-rubrieken...
  • … én welke algemene en sectorale milieuvoorwaarden op jouw bedrijf van toepassing zijn.

2. Afval sorteren en recycleren

Een andere belangrijke soort verplichtingen voor jouw bedrijf gaat over afval. Met name: hoe je er mee voor zorgt dat je bedrijfsafval niet terechtkomt bij het restafval, maar wordt gesorteerd, opgehaald en waar mogelijk, gerecycleerd. Een belangrijke partner hierin is de OVAM. Neem zeker een kijkje op hun website.

Selectieve inzameling

Als bedrijf ben je verplicht om je afval te sorteren. Net als thuis moet je dus verschillende afvalcontainers voorzien. In Vlaanderen zijn dat ondertussen 21 soorten afval die je moet scheiden. Toch is de wetgeving niet helemaal dezelfde als voor huishoudelijk afval. 

Batterijen wetgeving zelf organiseren

3. Aanvaardingsplicht

Wat houdt de aanvaardingsplicht in? Dat je als producent/invoerder verplicht bent afgedankte producten gratis terug aan te nemen van gebruikers. Die terugname verloopt vaak via de eindverkopers (distributie), recyclageparken en/of andere inzamelpunten.

Daarnaast dien je als producent/invoerder nog aan volgende verplichtingen te voldoen:

  • Registratie bij de 3 gewestelijke overheden;
  • Verantwoordelijkheid voor het inzamelen en recycleren van afgedankte producten;
  • Meewerken aan preventie en sensibilisering;
  • Hierover rapporteren aan de 3 gewestelijke overheden.
  • Registratie bij de 3 gewestelijke overheden;
  • Verantwoordelijkheid voor het inzamelen en recycleren van afgedankte producten;
  • Meewerken aan preventie en sensibilisering;
  • Hierover rapporteren aan de 3 gewestelijke overheden.

Bekende inzamelsystemen zoals Recupel voor elektrisch en elektronisch afval en Bebat voor batterijen werden opgericht in het kader van de aanvaardingsplicht. Meestal vult een bepaalde sector de aanvaardingsplicht, samen, collectief in. Veel efficiënter dan wanneer elke producent zijn eigen inzameling zou organiseren, toch?.

Test hier of jij aan de aanvaardingsplicht voor batterijen moet voldoen.

Ook aan deze links heb je heel wat:

 

Vlaanderen

Waals Gewest

Brussels Gewest

Waals Gewest

1. Milieuvergunning?

Wil je starten met een eigen zaak in het Waals Gewest, dan is de vraag: ‘Heb ik een permis unique nodig?’ een van de eerste milieuvragen die je jezelf best stelt.

Het is hierbij belangrijk om te weten tot welke klasse je zaak behoort. Dit wordt bepaald door de impact van jouw bedrijf op mens en milieu:

  • Als je bedrijf thuishoort in klasse 1 (de meest hinderlijke activiteiten) moet je een omgevingsvergunning aanvragen op provinciaal niveau.
  • Bedrijven uit klasse 2 (minder hinderlijke activiteiten) moeten de vergunning aanvragen bij de gemeente.
  • Voor klasse 3 (de minst belastende ondernemingen) geldt enkel een meldingsplicht. Je hebt dan geen vergunning nodig.

Indien je bedrijf installaties en activiteiten omvat die mogelijk een middelmatige (klasse 2) tot grote (klasse 1) impact op het milieu hebben, dan dien je een milieuvergunning aan te vragen. En wel aan de gemeentelijke overheid. Wil je tegelijk ook werken uitvoeren waarvoor je een stedenbouwkundige vergunning nodig hebt, dan kan je dit in één en dezelfde aanvraag (‘permis unique’) doen.

Lees meer over de Waalse milieuvergunning: heb jij er een nodig, hoe pak je het aan, wat zijn de voorwaarden, …

Hier vind je een antwoord op vaak gestelde vragen zoals: Onder welke wettelijke categorie vallen mijn activiteiten in het Waalse gewest?

Om te achterhalen of je een vergunning moet aanvragen, kun je hier een kijkje nemen.

En ben je niet zeker over een bepaalde wetgeving in het Waals gewest? Dan wijst dit Milieu Portaal jou gegarandeerd de weg.

Gratis doorlichting voor kmo’s

Heb je een kmo in Wallonië en zie je door alle bomen van milieuvoorschriften bijna het bos niet meer? Laat je dan bijstaan door de Cel Milieu van de UWE (Union Wallonne des Entreprises). Dit team analyseert je bedrijf en geeft je advies over welke vergunningen je precies nodig hebt en welke acties je best onderneemt. Gratis. 

Meer over de ‘Diagnostic environnement’.

2. Afval sorteren en recycleren

In Wallonië moeten bepaalde soorten afval worden van het restafval en apart verwerkt. Zoveel mogelijk recycleren is de boodschap.

In Wallonië zijn dat:

  • Gebruikte batterijen en accu’s;
  • Gebruikte oliën (voedings- en andere);
  • Vervallen medicijnen;
  • Papierafval;
  • Elektronisch afval;
  • Fotografie-afval;
  • Voertuigen buiten gebruik;
  • Afgedankte banden;
  • Batterijen met lood;
  • Kunststoffen uit de landbouw.

Eerste hulp bij vragen over recycleren? https://jetriedansmonentreprise.be/comment-bien-trier/

Waals gewest milieu verplichtingen

3. Aanvaardingsplicht

Als producent of invoerder die bepaalde producten op de Waalse markt brengt, val je onder de wettelijke aanvaardingsplicht. Hierdoor ben je verplicht om de producten die op de markt komen, terug te nemen wanneer ze afgedankt zijn. Dit in het kader van inzameling, recyclage en/of opwerking van die afvalsoorten.

Daarnaast dien je als producent/invoerder nog aan de volgende verplichtingen te voldoen:

  • Registratie bij de 3 gewestelijke overheden;
  • Verantwoordelijkheid voor het inzamelen en recycleren van afgedankte producten;
  • Meewerken aan preventie en sensibilisering;
  • Hierover rapporteren aan de 3 gewestelijke overheden.

De grootste uitdaging is die van het inzamelen en recycleren. Gelukkig zijn hier diverse oplossingen voorhanden:

  • Zelf een plan opzetten voor afvalbeheer (gebeurt zelden);
  • Een beroep doen op een erkende organisatie (zoals FOST+ of VALIPAC) om te voldoen aan je verplichtingen;
  • Een beroep doen op een beheersorganisme (RECUPELRECYTYREBebat, enz.) in het kader van een milieuovereenkomst tussen producenten en het Waals gewest.

Daarnaast heb je ook aan deze links heel wat:

Vlaanderen

Waals Gewest

Brussels Gewest

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

1. Milieuvergunning

Wil je starten met een eigen zaak, dan is de vraag: ‘heb ik een milieuvergunning nodig?’ een van de eerste milieuvragen die je jezelf best stelt.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft hiervoor een specifieke wetgeving met de volgende onderverdeling: waterbeheerafvalbeheerluchtvervuilingbodemverontreiniging en geluidsoverlast.

Voor bepaalde soorten activiteiten is - net zoals in Vlaanderen en Wallonië - ook een milieuvergunning vereist. De regels die toepasbaar zijn op jou, worden bepaald door de klasse waartoe je organisatie behoort. De indeling is gebaseerd op de impact (hinder) van jouw bedrijf op mens en milieu:

De meeste milieuverplichtingen en -vergunningen voor ondernemingen kan je terugvinden op de website 1819. Daar vind je een duidelijk antwoord op vragen zoals:

Een handige tool

Wil je graag de ‘ingedeelde inrichtingen’ voor jouw activiteitensector kennen, dan kan je deze easyPermit-tool gebruiken, de officiële app van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Waar kan je terecht?

Er zijn twee organisaties waar je terecht kan met alle mogelijke vragen.

1. Leefmilieu Brussel 

Dit is de milieu-administratie van het Brussels Hoofdstedelijk GewestZe helpen je ook met alle vragen rond milieuverplichtingen voor bedrijven. Wetgeving, gewestelijke subsidies voor energiebesparing, duurzame investeringen…

Tour & Taxis, Havenlaan 86C/3000, 1000 Brussel
Tel: +32 (0)2 775 75 75
Fax: +32 (0)2 775 76 21
Website: leefmilieubrussel.be

2. hub.brussels 

Hub.brussels begeleidt je kosteloos bij al de vragen omtrent milieu (soorten vergunningen, plannen voor de installaties, reglementering inzake afvalwater, afvalstoffen, uitstoot in de lucht, bedrijfsvervoerplan, enz.) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

UNO, Charleroise Steenweg 110, 1060 Brussel
Tel.: +32 (0)2 422 00 20
E-mail: info@hub.brussels
Website: hub.brussels

Afval sorteren bedrijf

2. Afval sorteren & recycleren

Afval hoort gesorteerd te worden. In het Brussels gewest geldt de volgende indeling van afval:

  • PMD: plastic flessen en flacons, metalen verpakkingen en drankkartons;
  • Papier en karton, droog en proper;
  • Kleurloos en gekleurd verpakkingsglas;
  • Plantenafval van het onderhoud van groenzones en tuinen;
  • Gevaarlijke afvalstoffen;
  • Afval dat selectief moet worden ingezameld en gesorteerd in het kader van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid.

3. Aanvaardingsplicht

Net zoals in Vlaanderen en Wallonië verplicht de wet de producenten of invoerders het afval van de producten die zij op de markt gebracht hebben, terug te nemen. Dit is de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, aanvaardingsplicht of terugnameplicht. Daarnaast dien je als producent/invoerder nog aan volgende verplichtingen te voldoen:

De volgende organisaties organiseren de inzameling en recyclage van afval in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest:

  • Recupel: elektrische en elektronische apparatuur;
  • Valorfrit: voedingsoliën en -vetten;
  • Febelauto: afgedankte voertuigen;
  • Recytyre: oude banden;
  • Valorlub: gebruikte oliën (uitgezonderd voedingsolie);
  • Bebatafgedankte batterijen en accu’s;
  • Pharma.bevervallen en niet gebruikte geneesmiddelen;
  • Fotini: fotografisch afval;
  • Fostplus: huishoudelijk verpakkingsafval;
  • Valipacniet-huishoudelijk verpakkingsafval.

Meer weten over sorteren van niet-huishoudelijk afval in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?

Bezoek de website van Leefmilieu Brussel.

Wat je moet weten als bedrijf in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest over hoe je moet omgaan met je bedrijfsafval zie je ook in één oogopslag op deze handige folder van de overheid.

Is jouw bedrijf in orde ?

Is jouw bedrijf in orde ?

Doe de grote batterijtest: check of jouw bedrijf voldoet aan alle regels.

Doe de test